АР14870690 - «Сыр өңіріндегі киелі орындар мен ислам құндылықтарының әдеби-танымдық ерекшеліктері»

ksu@korkyt.kz +7242 26-27-14, Қабылдау комиссиясы +7242 23-53-92

АР14870690 - «Сыр өңіріндегі киелі орындар мен ислам құндылықтарының әдеби-танымдық ерекшеліктері»

Жобаның жетекшісі

Оралова Гүлзира Сапарқызы

филология ғылымдарының кандидаты

Басым және мамандандырылған ғылыми бағыттардың атаулары

Әлеуметтік және гуманитарлық ғылымдар саласындағы зерттеулер бағыты

Қаржыландыру соммасы

32 653 106 тг

Жобаның мақсаты

Сыр еліндегі киелі орындардың әдеби-танымдық ерекшеліктерін көркемдік ойлау негізінде айқындай түсу мәнінде зерделеу. Қазақ тарихындағы ақтаңдақ мұраларды қайта қарап, ғылыми тұрғыда баға беріп, ұлттық кодымыз ретінде таныту. Сыр өңірінің киелі орындарына қатысты танымдық-фольклор жинақтарына талдау жүргізіп, ұлттық әдебиетіміздегі ислам діні мәселелерінің әдеби дамудағы маңызды орнын айқындау.

Міндеттері

Зерттеудің негізгі міндеттері ретінде мынандай мәселелер қарастыру көзделді:

- Өңірдегі қасиетті киелі орындарды анықтап, оларды ұлттық ұстаным деңгейінде айқындау;

- Киелі орындардың тарихы, оларға қатысты аңыз-әпсаналардың уақыты мен әлеуметтік сипатын жан-жақты зерттеп көрсету;

- Сыр өңіріндегі киелі орындарға байланысты аңыз-әпсаналардың шығуына ислам мәдениетінің ықпалын ашу, тарихи процестегі маңызын көрсету;

- Киелі – ұлттық-этнографилық сипаттарына назар аударып, әдеби даму бағыттарымен байланысты айқындай түсу;

- Өңірдегі қасиетті жерлердің мәдени-географиялық белдеуіндегі тарихи саяси және исламдық әсер, ықпалына тың байламдар жасау;

- Орта Азия және Орынбор, Түркия кітапханаларында сақталған араб, парсы, шағатай, орыс тілдерінде жазылған мифтер, әпсаналар, аңыздарды жинап, қазақ тіліне аудару, жанрлық ерекшеліктеріне қарай жүйелеу, ғылыми негіздеу;

- Ислам құндылықтарының түркі халықтарындағы көрінісін зерттеу үшін Орта Азия мен Түрік елдеріне фольклорлық-этнографиялық экспедиция ұйымдастыру;

- Ислам өркениетінің ортағасырлық кезеңінен хабар беретін Сыр бойындағы Жаркент, Асанас, Сығанақ. т.б. қалаларға жасалған археологиялық зеттеулерге әдеби танымдық талдау жасау;

- Сыр өңіріндегі киелі орындардың картасын және анықтамалық жол көрсеткішін жасау;

-Танымдық тұрғыдан облыс аумағындағы киелі жерлердің әдеби-тілдік, лингвомәденитанымдық зерттеу жүргізіп халық жадында сақталуына ықпал ету;

- Киелі жерлердің ұлттық мәдениет тарихындағы маңызын таныту;

- Ахун-ұстаздардың исламдық мазмұндағы ағартушылықты дамытуға қосқан еңбектерін бағалау;

- Сыр өңірі ақын-жырауларының Қасиетті Құран Кәрим негіздерін шығармаларына арқау ете жырлау ерекшеліктеріне талдаулар жасау;

-Сыр өңірі ақын-жыраулары шығармаларының дидактикалық-ағартушылық сипатын, көркемдік-стильдік ерекшеліктерін айқындау;

- Ақын-жыраулар дастандарының идеялық-композициялық желiсiндегi көркемдік уақыт шындығы, діни бағыт және жинақтау ерекшеліктерін байыптау;

- Дастандардағы сюжеттi құрылым, бейнелiлiк өрнектерiнiң поэтикалық ерекшелiктерiн жүйелеу;

- Сыр өңірі ақын-жыраулары шығармаларындағы исламдық мазмұн мен жыршылық-термешілік орындаушылық байланыстарының халықтың көркемдік ойлау психологиясын дамытудағы маңызын айықындау;

- Мұсылмандық (шығыстық) әдебиеттен енген жанрлар мен олардың ақындық поэзиямен әдеби ықпалдасу табиғатын саралау;

Күтілетін нәтижелер

Шетелдік рецензияланатын ғылыми журналдарда мақалалар жариялау:

- Зерттеу нәтижелері Web of Science базасының Social Science Citation Index индекстелетінжәне Scopus базасындағы Cite Score бойынша 35 (отыз бес) процентильге ие рецензиялданатын ғылыми басылымда 1 мақала, БҒСБК ұсынған рецензияланатын отандық ғылыми басылымдарда 5 мақала жарияланады;

- Өңірдегі қасиетті тарихи орындарды анықтап, ұлттық ұстаным деңгейінде таныту;

- Киелі орындардың тарихын, аңыз-әпсаналарын, уақытын, әлеуметтік сипатын айқындау;

- Сыр еліндегі киелі жерлер туралы ел аузындағы аңыздың түрлері (миф, хикая, аңыз, әпсана) жиналып, топтастырылады;

- Киелі жерлердің атауларына ономастикалық ғылыми талдамалар жасалады;

- Сыр еліндегі киелі мекендердің этимологиясы, ол туралы аңыздардың тарихилығы, аңыз кейіпкерлерінің ұлттық болмысы айқындалып, зерделенеді;

- Археологиялық қазба, жұмыстарының деректерінен дәйектеме келтіріледі, филологиялық және этнологиялық зерттеулерінен ғылыми айналымға енгізіледі;

- «Сыр өңірінің киелі орындары мен ислам құндылықтарының әдеби танымдық маңызы» атты 20 б.т көлемінде монография шығарылады;

- «Сыр сүлейлері шығармаларындағы діни-ағартушылық идея» атты 12 б.т. оқу құралы шығарылады;

- «Сыр өңірінің киелі орындары, ислам құндылықтары» атты үш тілде қазақ, орыс, ағылшын тілінде фото-альбом жарыққа шығады;

- Қызылорда облысының киелі жерлері картасы жасалады;

- Сыр өңіріндегі киелі жерлерге қатысты әдеби танымдық анықтама-буклет жасалады;

- Ғылыми жобаның зерттеу нәтижесі бойынша студенттер мен магистранттарды ғылыми жобаға дайындап, халықаралық, республикалық конференциялар мен ғылыми басылымдарда мақалалар жарияланады.

- Жоба бойынша жарық көрген монография Қазақстанның ЖОО-на таратылады;

- Ғылыми жоба материалдары отандық және шетелдік әдебиеттану және дін мәселелері бойынша теориялық және практикалық зерттеулерді толықтырады. Сол сияқты исламдық құндылықтардың түркілік ықпалдастығын айқындайды;

- «Сыр өңіріндегі киелі жерлер, ислам ғылымы мен мәдениеті» атты халықаралық ғылыми-практикалық конференция өткізіледі;

-Бауырлас түркі елдеріне іс-сапар ұйымдастырылып, «Ислам құндылықтарының ықпалы және әдеби-мәдени байланыс» тақырыбында симпозиум өткізіледі;

- Қызылорда облысы бойынша киелі орындар тізіміне енбеген жерлерге ономастикалық, этимологиялық зерттеулер жүргізіп, тиісті орындарға ұсыныс жасау;

- Ғылыми жоба нәтижелері отандық әдебиеттану, тарих, мәдениеттану мәселелері бойынша теориялық және практикалық зерттеулерді толықтырады, кейбірін басқа қырынан қарауға мүмкіндік береді;

- Молдахмет Дабылұлы – Сыр сүлейлері дәстүрін жалғастырушы, Сейтжан Бекшентайұлы шығармаларының поэтикасы тақырыптарында магистрлік диссертация жазылып, қорғалады.

Орындалу кезеңі

2022-2024

АР14870690 - «Сыр өңіріндегі киелі орындар мен ислам құндылықтарының әдеби-танымдық ерекшеліктері»

Қолжетімді қызметтер

PLATONUS

E-univer

Call center

МООK

МегаПРО электронды кітапхана

Erasmus

Сабақ кестесі

Ғылыми кітапхана

Мәзір

Институттар

Байланыс